Diagnoza psychologiczna

Czym jest diagnoza psychologiczna i w jakim celu się ją wykonuje?

Diagnoza psychologiczna to proces, w którym psycholog w oparciu o odpowiednie narzędzia diagnostyczne (wywiad psychologiczny, obserwację, wybrane kwestionariusze i testy), stara się rozpoznać psychologiczne mechanizmy funkcjonowania osoby badanej, wyjaśnić pojawiające się problemy, a także przewidywać możliwości i sposoby ich zmiany. Diagnoza psychologiczna może mieć różne cele, w zależności od potrzeb i sytuacji pacjenta. Niektóre z nich to:

– Opis stanu psychicznego i funkcjonowania osoby w życiu codziennym, zawodowym i społecznym
– Ocena mocnych stron, zasobów oraz trudności danej osoby
– Wykrycie mechanizmów leżących u podstaw objawów chorobowych lub zaburzeń psychicznych
– Próba odpowiedzi na pytanie czy i jakiego leczenia potrzebuje pacjent
– Przygotowanie i wprowadzenie zindywidualizowanego postępowania leczniczego i terapeutycznego
– Określenie predyspozycji zawodowych, umiejętności społecznych lub poziomu inteligencji
– Weryfikacja diagnozy psychiatrycznej lub medycznej
– Wydanie opinii lub orzeczenia na potrzeby sądowe, szkolne lub inne

Diagnozę psychologiczną przeprowadza się na podstawie zgłaszanego problemu przez pacjenta lub lekarza kierującego na takową diagnostykę.

Jakie są metody diagnostyki psychologicznej?

Diagnoza psychologiczna opiera się na różnych metodach i technikach badawczych, które pozwalają na uzyskanie wiarygodnych i obiektywnych danych o osobie badanej. Najczęściej stosowanymi metodami są:

– Wywiad diagnostyczny – rozmowa z pacjentem, która ma na celu zebranie informacji o jego historii życia, problemach, oczekiwaniach, motywacjach i celach. Wywiad może być strukturalny (oparty na gotowych pytaniach) lub półstrukturalny (dostosowany do indywidualnej sytuacji pacjenta).
– Obserwacja psychologiczna – systematyczne i celowe śledzenie zachowania pacjenta w określonych warunkach lub sytuacjach. Obserwacja może być naturalna (w środowisku codziennym pacjenta) lub kontrolowana (w warunkach laboratoryjnych lub gabinetowych).
– Kwestionariusze i testy psychologiczne – narzędzia służące do pomiaru określonych cech lub funkcji psychicznych pacjenta. Mogą dotyczyć np. osobowości, inteligencji, pamięci, uwagi, emocji, nastroju, stresu czy zdrowia psychicznego. Przykładami kwestionariuszy i testów są: MMPI-2 (Minnesota Multiphasic Personality Inventory), EPQ-R (Eysenck Personality Questionnaire), ACL (Adjective Check List), NEO-FFI (Neuroticism-Extraversion-Openness Five Factor Inventory), RISB (Rotter Incomplete Sentences Blank), TAT (Thematic Apperception Test) czy WAIS-R (Wechsler Adult Intelligence Scale).
– Testy projekcyjne – narzędzia, które polegają na interpretacji przez pacjenta niejednoznacznych bodźców (np. plam atramentowych, obrazków lub zdań niedokończonych). Testy te mają na celu ujawnienie nieświadomych treści psychicznych, konfliktów, pragnień czy lęków pacjenta. Przykładami testów projekcyjnych są: Rorschach (Test Plam Atramentowych), HTP (House-Tree-Person), CAT (Children’s Apperception Test) czy SCT (Sentence Completion Test).

Ile trwa diagnoza psychologiczna?

Diagnoza psychologiczna trwa zazwyczaj od 4 do 8 spotkań. Ich liczba może się zwiększyć lub zmniejszyć. Zależy to od uwarunkowań psychofizycznych oraz możliwości poznawczych pacjenta, a także od dobranych indywidualnie metod diagnostycznych. Każde spotkanie trwa od 45 do 90 minut. Zwykle pierwsze spotkanie jest poświęcone na wywiad diagnostyczny i ustalenie celu diagnozy. Następne spotkania służą do przeprowadzenia testów i kwestionariuszy. Ostatnie spotkanie ma na celu omówienie wyników diagnozy i przedstawienie opinii psychologicznej.

*UWAGA – na spotkanie diagnostyczne należy dostarczyć, jeśli jest dostępna, dotychczasową dokumentację medyczną (psychiatryczną, psychologiczną)

Co daje diagnoza psychologiczna?

Diagnoza psychologiczna może przynieść wiele korzyści dla pacjenta i jego otoczenia. Niektóre z nich to:

– Lepsze zrozumienie siebie i swoich problemów
– Uzyskanie informacji o swoich mocnych i słabych stronach
– Poznanie przyczyn i mechanizmów swoich trudności
– Otrzymanie zaleceń i wskazówek dotyczących leczenia i terapii
– Zwiększenie motywacji do zmiany i rozwoju
– Poprawa samooceny i samopoczucia
– Ułatwienie komunikacji z lekarzem, terapeutą lub innymi specjalistami
– Wsparcie w podejmowaniu decyzji życiowych

Jeśli chcesz skorzystać z diagnozy psychologicznej lub dowiedzieć się więcej na ten temat, zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z naszą poradnią. Nasz zespół składa się z doświadczonych i wykwalifikowanych psychologów, którzy pomogą Ci w rozwiązaniu Twoich problemów.